«--

Kicia · 2010-09-21 13:14:33

W takim kontekÂście, bogatym w wartoÂści ludzkie i w miÂłoÂśĂŚ, rodzÂą siĂŞ takÂże gesty heroiczne. SÂą one najbardziej uroczystym wysÂławianiem Ewangelii Âżycia, poniewaÂż gÂłoszÂą jÂą poprzez caÂłkowity dar z siebie; sÂą chwalebnym objawieniem miÂłoÂści najwiĂŞkszej, ktĂłra kaÂże oddaĂŚ Âżycie za ukochanÂą osobĂŞ (por. J 15, 13); sÂą uczestnictwem w tajemnicy KrzyÂża, w ktĂłrej Jezus objawia, jak wielkÂą wartoÂśĂŚ ma dla Niego Âżycie kaÂżdego czÂłowieka i jak realizuje siĂŞ ono w peÂłni poprzez bezinteresowny dar z siebie. OprĂłcz faktĂłw powszechnie znanych, istnieje jeszcze heroizm dnia codziennego, na ktĂłry skÂładajÂą siĂŞ maÂłe lub wielkie gesty bezinteresownoÂści, umacniajÂące autentycznÂą kulturĂŞ Âżycia. PoÂśrĂłd tych gestĂłw na szczegĂłlne uznanie zasÂługuje oddawanie organĂłw, zgodnie z wymogami etyki, w celu ratowania zdrowia, a nawet Âżycia chorym, pozbawionym niekiedy wszelkiej nadziei.

Ten heroizm dnia codziennego obejmuje milczÂące, ale niezwykle pÂłodne i wymowne Âświadectwo „tych wszystkich heroicznych matek, ktĂłre bez reszty poÂświĂŞcajÂą siĂŞ swoim rodzinom, ktĂłre cierpiÂą wydajÂąc dzieci na Âświat, a potem gotowe sÂą podjÂąĂŚ wszelkie trudy, ponieÂśĂŚ wszelkie ofiary, aÂżeby tym dzieciom przekazaĂŚ wszystko, co majÂą w sobie najlepszego”111. SpeÂłniajÂąc w Âżyciu swojÂą misjĂŞ, „nie zawsze te heroiczne matki znajdujÂą oparcie w swoim Âśrodowisku. WrĂŞcz przeciwnie, modele cywilizacji, czĂŞsto kreowane i propagowane przez Âśrodki spoÂłecznego przekazu, nie sprzyjajÂą macierzyĂąstwu. W imiĂŞ postĂŞpu i nowoczesnoÂści prezentuje siĂŞ jako przestarzaÂłe takie wartoÂści, jak wiernoÂśĂŚ, czystoÂśĂŚ, poÂświĂŞcenie, ktĂłrymi wyrĂłÂżniaÂły siĂŞ i nadal wyrĂłÂżniajÂą rzesze chrzeÂścijaĂąskich matek i narzeczonych. (...) DziĂŞkujemy wam, heroiczne matki, za waszÂą miÂłoÂśĂŚ niczym nie przezwyciĂŞÂżonÂą! DziĂŞkujemy za heroiczne zawierzenie Bogu i Jego miÂłoÂści. DziĂŞkujemy za ofiarĂŞ, ktĂłrÂą zÂłoÂżyÂłyÂście ze swojego Âżycia. (...) Chrystus oddaje wam w tajemnicy paschalnej ten dar, jakiÂście Mu zÂłoÂżyÂły. On bowiem ma moc oddaĂŚ Âżycie, ktĂłre przyniosÂłyÂście Mu w ofierze”112.
„Jaki z tego poÂżytek, bracia moi, skoro ktoÂś bĂŞdzie utrzymywaÂł, Âże wierzy, a nie bĂŞdzie speÂłniaÂł uczynkĂłw?” (Jk 2, 14): sÂłuÂżyĂŚ Ewangelii Âżycia

87. Obrona i promocja Âżycia ludzkiego jest przejawem uczestnictwa w misji krĂłlewskiej Chrystusa i dlatego powinna mieĂŚ charakter posÂługi miÂłoÂści, ktĂłra wyraÂża siĂŞ przez Âświadectwo osobiste, rĂłÂżne formy wolontariatu, dziaÂłalnoÂści spoÂłecznej i zaangaÂżowania politycznego. Jest to potrzeba szczegĂłlnie naglÂąca w chwili obecnej, gdy „kultura Âśmierci” tak agresywnie atakuje „kulturĂŞ Âżycia” i czĂŞsto wydaje siĂŞ nad niÂą przewaÂżaĂŚ. Przede wszystkim jednak jest to potrzeba zrodzona z wiary, „ktĂłra dziaÂła przez miÂłoÂśĂŚ” (Ga 5, 6), jak nam o tym przypomina List Âśw. Jakuba: „jaki z tego poÂżytek, bracia moi, skoro ktoÂś bĂŞdzie utrzymywaÂł, Âże wierzy, a nie bĂŞdzie speÂłniaÂł uczynkĂłw? Czy [sama] wiara zdoÂła go zbawiĂŚ? JeÂśli na przykÂład brat lub siostra nie majÂą odzienia lub brak im codziennego chleba, a ktoÂś z was powie im: «IdÂźcie w pokoju, ogrzejcie siĂŞ i najedzcie do syta!» — a nie dacie im tego, czego koniecznie potrzebujÂą dla ciaÂła — to na co siĂŞ to przyda? Tak teÂż i wiara, jeÂśli nie byÂłaby poÂłÂączona z uczynkami, martwa jest sama w sobie” (2, 14-17).

W posÂłudze miÂłoÂści powinna nas oÂżywiaĂŚ i wyrĂłÂżniaĂŚ okreÂślona postawa: musimy zatroszczyĂŚ siĂŞ o bliÂźniego jako o osobĂŞ, ktĂłrÂą BĂłg powierzyÂł naszej odpowiedzialnoÂści. Jako uczniowie Jezusa jesteÂśmy wezwani, aby stawaĂŚ siĂŞ bliÂźnim kaÂżdego czÂłowieka (por. ÂŁk 10, 29-37), poÂświĂŞcajÂąc szczegĂłlnÂą uwagĂŞ ubogim, samotnym, potrzebujÂącym. WÂłaÂśnie poprzez pomoc okazanÂą czÂłowiekowi gÂłodnemu, spragnionemu, obcemu, nagiemu, choremu, uwiĂŞzionemu — a takÂże jeszcze nie narodzonemu dziecku albo starcowi dotkniĂŞtemu przez cierpienie lub bliskiemu Âśmierci — jest nam dane sÂłuÂżyĂŚ Jezusowi, ktĂłry sam powiedziaÂł: „Wszystko, co uczyniliÂście jednemu z tych braci moich najmniejszych, MnieÂście uczynili” (Mt 25, 40). Dlatego musimy uznaĂŚ, Âże takÂże do nas odnosi siĂŞ wezwanie i osÂąd zawarty w zawsze aktualnych sÂłowach Âśw. Jana ZÂłotoustego: „Chcesz czciĂŚ Chrystusa? Nie gardÂź Nim, gdy ujrzysz Go nagim. Nie oddawaj Mu czci w ÂświÂątyni, odzianemu w jedwabie, aby potem wzgardziĂŚ Nim za bramÂą, gdzie cierpi zimno i nagoÂśĂŚ”113,

PosÂługa miÂłoÂści wobec Âżycia powinna obejmowaĂŚ wszystko i wszystkich: nie moÂże tolerowaĂŚ jednostronnoÂści ani dyskryminacji, poniewaÂż Âżycie ludzkie jest ÂświĂŞte i nienaruszalne w kaÂżdej swojej fazie i kondycji; jest ono dobrem niepodzielnym. Trzeba zatem „zatroszczyĂŚ siĂŞ” o caÂłe Âżycie i o Âżycie wszystkich. WiĂŞcej — trzeba dotrzeĂŚ jeszcze gÂłĂŞbiej, do samych korzeni Âżycia i miÂłoÂści.

WÂłaÂśnie taka gÂłĂŞboka miÂłoÂśĂŚ do kaÂżdego czÂłowieka daÂła poczÂątek niezwykle bogatej historii dziaÂłalnoÂści charytatywnej, ktĂłra rozwijaÂła siĂŞ przez stulecia i dziĂŞki ktĂłrej pojawiÂły siĂŞ w Âżyciu KoÂścioÂła i spoÂłeczeĂąstwa bardzo liczne struktury sÂłuÂżÂące Âżyciu. BudzÂą one podziw kaÂżdego obserwatora pozbawionego uprzedzeĂą. KaÂżda chrzeÂścijaĂąska wspĂłlnota, przenikniĂŞta zawsze Âżywym poczuciem odpowiedzialnoÂści, powinna zapisywaĂŚ kolejne karty tej historii poprzez rĂłÂżnorodnÂą dziaÂłalnoÂśĂŚ duszpasterskÂą i spoÂłecznÂą. W tym duchu naleÂży w sposĂłb dyskretny i skuteczny towarzyszyĂŚ rodzÂącemu siĂŞ Âżyciu, otaczajÂąc szczegĂłlnÂą opiekÂą te matki, ktĂłre nie bojÂą siĂŞ wydaĂŚ na Âświat dziecka i wychowaĂŚ je nawet bez udziaÂłu ojca. PodobnÂą troskĂŞ naleÂży okazaĂŚ Âżyciu ludzi cierpiÂących i osamotnionych, zwÂłaszcza w jego koĂącowych fazach.

88. Wszystko to stwarza koniecznoÂśĂŚ podjĂŞcia cierpliwej i odwaÂżnej pracy wychowawczej, ktĂłra zachĂŞci wszystkich i kaÂżdego do wziĂŞcia na wÂłasne barki brzemion innych (por. Ga 6, 2); wymaga nieustannej troski o powoÂłania do sÂłuÂżby, zwÂłaszcza wÂśrĂłd mÂłodzieÂży; nakazuje realizacjĂŞ konkretnych projektĂłw i inicjatyw, trwaÂłych i oÂżywianych ewangelicznym duchem.

IstniejÂą liczne metody tej pracy, ktĂłre naleÂży stosowaĂŚ w sposĂłb kompetentny i z gÂłĂŞbokim zaangaÂżowaniem. RodzÂącemu siĂŞ Âżyciu sÂłuÂżÂą oÂśrodki upowszechniania naturalnych metod regulacji pÂłodnoÂści: naleÂży je rozwijaĂŚ, poniewaÂż skutecznie pomagajÂą one w stosowaniu zasad odpowiedzialnego ojcostwa i macierzyĂąstwa, dziĂŞki ktĂłrym kaÂżda osoba — poczynajÂąc od dziecka — jest uznawana i szanowana ze wzglĂŞdu na swÂą samoistnÂą wartoÂśĂŚ, zaÂś kryterium wszelkich decyzji jest bezinteresowny dar z siebie. TakÂże pracownicy poradnictwa maÂłÂżeĂąskiego i rodzinnego, ktĂłrzy peÂłniÂą wÂłaÂściwÂą sobie misjĂŞ doradzania i prewencji, kierujÂąc siĂŞ antropologiÂą zgodnÂą z chrzeÂścijaĂąskÂą wizjÂą osoby, maÂłÂżeĂąstwa i pÂłciowoÂści, oddajÂą cennÂą przysÂługĂŞ wszystkim rodzinom, pomagajÂąc im na nowo odkryĂŚ sens Âżycia i miÂłoÂści, wspomagajÂąc je i towarzyszÂąc w ich misji jako „sanktuarium Âżycia”. SÂłuÂżÂą rodzÂącemu siĂŞ Âżyciu takÂże oÂśrodki pomocy Âżyciu i domy czy oÂśrodki opieki nad Âżyciem. DziĂŞki ich dziaÂłalnoÂści liczne niezamĂŞÂżne matki i pary maÂłÂżeĂąskie znajdujÂące siĂŞ w trudnym poÂłoÂżeniu odzyskujÂą poczucie sensu i motywacjĂŞ oraz znajdujÂą potrzebnÂą pomoc i oparcie w przezwyciĂŞÂżaniu problemĂłw i lĂŞkĂłw, zwiÂązanych z przyjĂŞciem poczĂŞtego czy nowo narodzonego Âżycia.

W obliczu rĂłÂżnych Âżyciowych trudnoÂści, patologii, chorĂłb i odtrÂącenia przez spoÂłeczeĂąstwo, takÂże inne metody dziaÂłalnoÂści — takie jak wspĂłlnoty terapeutyczne dla narkomanĂłw, oÂśrodki opieki nad nieletnimi lub chorymi umysÂłowo, oÂśrodki leczenia i opieki dla chorych na AIDS, stowarzyszenia pomocy, przede wszystkim niepeÂłnosprawnym — stanowiÂą wymowny przykÂład tego, czego potrafi dokonaĂŚ chrzeÂścijaĂąska miÂłoÂśĂŚ, aby kaÂżdemu przywrĂłciĂŚ nadziejĂŞ i stworzyĂŚ konkretne moÂżliwoÂści Âżycia.

Gdy zaÂś ziemskie Âżycie czÂłowieka zbliÂża siĂŞ ku koĂącowi, jest jeszcze miÂłoÂśĂŚ, ktĂłra potrafi znaleÂźĂŚ najwÂłaÂściwsze sposoby, aby zapewniĂŚ osobom starszym, zwÂłaszcza gdy nie sÂą juÂż samodzielne, oraz chorym w tak zwanej ostatniej fazie Âżycia pomoc prawdziwie humanitarnÂą i naleÂżycie zaspokoiĂŚ ich potrzeby, a przede wszystkim zÂłagodziĂŚ ich lĂŞki i poczucie osamotnienia. W tych przypadkach niezastÂąpiona jest rola rodziny, ale osoby te mogÂą znaleÂźĂŚ wielkÂą pomoc w strukturach opieki spoÂłecznej, a kiedy jest to konieczne w leczeniu paliatywnym, korzystajÂąc z odpowiednich usÂług sanitarnych i spoÂłecznych, dziaÂłajÂących zarĂłwno w miejscach zorganizowanej opieki, jak i w domu.

Pod szczegĂłlnÂą rozwagĂŞ naleÂży wziÂąĂŚ na nowo rolĂŞ szpitali, klinik i oÂśrodkĂłw rekonwalescencji: zgodnie ze swojÂą prawdziwÂą toÂżsamoÂściÂą nie sÂą one jedynie instytucjami, w ktĂłrych otacza siĂŞ opiekÂą chorych i umierajÂących, ale przede wszystkim Âśrodowiskami, w ktĂłrych dostrzega siĂŞ i przeÂżywa ludzki i prawdziwie chrzeÂścijaĂąski sens choroby, cierpienia i Âśmierci. Ta toÂżsamoÂśĂŚ powinna byĂŚ szczegĂłlnie widoczna w instytucjach prowadzonych przez zakony lub w jakiÂś sposĂłb zwiÂązanych z KoÂścioÂłem.

89. Te struktury i miejsca sÂłuÂżÂące Âżyciu, a takÂże wszystkie inne formy pomocy i solidarnoÂści, ktĂłre okazujÂą siĂŞ doraÂźnie potrzebne w okreÂślonych sytuacjach, muszÂą byĂŚ prowadzone przez osoby bezinteresownie zaangaÂżowane i gÂłĂŞboko Âświadome tego, jak decydujÂące znaczenie ma Ewangelia Âżycia dla dobra jednostki i spoÂłeczeĂąstwa.

SzczegĂłlna odpowiedzialnoÂśĂŚ spoczywa na personelu sÂłuÂżby zdrowia: lekarzach, farmaceutach, pielĂŞgniarkach i pielĂŞgniarzach, kapelanach, zakonnikach i zakonnicach, pracownikach administracyjnych i wolontariuszach. Ich zawĂłd kaÂże im strzec ludzkiego Âżycia i sÂłuÂżyĂŚ mu. W dzisiejszym kontekÂście kulturowym i spoÂłecznym, w ktĂłrym nauka i sztuka medyczna zdajÂą siĂŞ traciĂŚ swĂłj wrodzony wymiar etyczny, mogÂą doznawaĂŚ oni czĂŞsto silnej pokusy manipulowania Âżyciem, z czasem wrĂŞcz powodowania Âśmierci. Wobec istnienia takiej pokusy wzrasta niezmiernie ich odpowiedzialnoÂśĂŚ, ktĂłra znajduje najgÂłĂŞbszÂą inspiracjĂŞ i najmocniejsze oparcie wÂłaÂśnie we wrodzonym i niezbywalnym wymiarze etycznym zawodu lekarskiego, o czym Âświadczy juÂż staroÂżytna, ale zawsze aktualna przysiĂŞga Hipokratesa, wedÂług ktĂłrej kaÂżdy lekarz jest zobowiÂązany okazywaĂŚ najwyÂższy szacunek Âżyciu ludzkiemu i jego ÂświĂŞtoÂści.

Absolutne poszanowanie kaÂżdego niewinnego Âżycia ludzkiego nakazuje takÂże skorzystaĂŚ z prawa do sprzeciwu sumienia wobec aborcji i eutanazji. „UÂśmiercenie” nigdy nie moÂże zostaĂŚ uznane za dziaÂłanie lecznicze, nawet wĂłwczas, gdy jedynÂą intencjÂą jest speÂłnienie ÂżÂądania pacjenta: jest to raczej sprzeniewierzenie siĂŞ zawodowi lekarskiemu, ktĂłry moÂżna okreÂśliĂŚ jako Âżarliwe i stanowcze „tak” wobec Âżycia. TakÂże w dziedzinie poszukiwaĂą biomedycznych, fascynujÂącej i zapowiadajÂącej nowe wielkie odkrycia sÂłuÂżÂące dobru ludzkoÂści, naleÂży zawsze unikaĂŚ eksperymentĂłw, badaĂą i zastosowaĂą, ktĂłre lekcewaÂżÂąc nienaruszalnÂą godnoÂśĂŚ ludzkiej istoty przestajÂą sÂłuÂżyĂŚ czÂłowiekowi i choĂŚ pozornie mu pomagajÂą, w rzeczywistoÂści sÂą wymierzone przeciw niemu.

90. SzczegĂłlnÂą rolĂŞ majÂą do odegrania osoby zaangaÂżowane w wolontariat: wnoszÂą one cenny wkÂład w sÂłuÂżbĂŞ Âżyciu, gdy potrafiÂą poÂłÂączyĂŚ kwalifikacje zawodowe z wielkodusznÂą i bezinteresownÂą miÂłoÂściÂą. Ewangelia Âżycia przynagla je, aby postawĂŞ zwykÂłej filantropii wynosiÂły na wyÂżyny miÂłoÂści Chrystusa; aby kaÂżdego dnia, mimo trudĂłw i zmĂŞczenia, odnawiaÂły w sobie ÂświadomoÂśĂŚ godnoÂści kaÂżdego czÂłowieka; aby staraÂły siĂŞ odkrywaĂŚ potrzeby ludzi i wytyczaĂŚ — jeÂśli to konieczne — nowe drogi tam, gdzie potrzeby sÂą pilniejsze, zaÂś sÂłabsi wymagajÂą wiĂŞkszej uwagi i pomocy.

Konsekwentny realizm miÂłoÂści nakazuje sÂłuÂżyĂŚ Ewangelii Âżycia takÂże poprzez rĂłÂżne formy dziaÂłalnoÂści spoÂłecznej i aktywnoÂści politycznej, polegajÂące na gÂłoszeniu i obronie wartoÂści Âżycia w naszych coraz bardziej zÂłoÂżonych i pluralistycznych spoÂłeczeĂąstwach. Jednostki, rodziny, grupy i stowarzyszenia sÂą odpowiedzialne — choĂŚ z rĂłÂżnego tytuÂłu i na rĂłÂżne sposoby — za tĂŞ dziaÂłalnoÂśĂŚ spoÂłecznÂą i za realizacjĂŞ przedsiĂŞwziĂŞĂŚ w dziedzinie kultury, gospodarki, polityki i prawodawstwa, ktĂłre kierujÂąc siĂŞ szacunkiem dla wszystkich i logikÂą demokratycznego wspĂłÂłistnienia, przyczyniajÂą siĂŞ do budowania spoÂłeczeĂąstwa opartego na uznaniu i ochronie godnoÂści kaÂżdej osoby oraz na obronie i promocji Âżycia wszystkich.

Jest to zadanie, ktĂłre spoczywa przede wszystkim na odpowiedzialnych za sprawy publiczne. PowoÂłani do sÂłuÂżby czÂłowiekowi i dobru wspĂłlnemu, majÂą oni obowiÂązek opowiadaĂŚ siĂŞ odwaÂżnie po stronie Âżycia, zwÂłaszcza w sferze rozporzÂądzeĂą prawnych. W systemie demokratycznym, gdzie podstawÂą praw i decyzji jest zgodna wola wielu obywateli, w ÂświadomoÂści osĂłb sprawujÂących wÂładzĂŞ moÂże osÂłabnÂąĂŚ poczucie osobistej odpowiedzialnoÂści. Nikt jednak nie moÂże siĂŞ od niej uchyliĂŚ, zwÂłaszcza jeÂśli sprawuje funkcje ustawodawcze lub decyzyjne, ktĂłre kaÂżÂą mu odpowiedzieĂŚ przed Bogiem, przed wÂłasnym sumieniem i przed caÂłym spoÂłeczeĂąstwem za ewentualne decyzje sprzeczne z prawdziwym dobrem wspĂłlnym. ChoĂŚ prawa nie sÂą jedynym narzĂŞdziem obrony ludzkiego Âżycia, odgrywajÂą rolĂŞ bardzo waÂżnÂą, a czasem decydujÂącÂą w procesie ksztaÂłtowania okreÂślonej mentalnoÂści i obyczaju. Powtarzam raz jeszcze, Âże ustawa ÂłamiÂąca naturalne prawo niewinnego czÂłowieka do Âżycia jest niesprawiedliwa i jako taka nie moÂże mieĂŚ mocy prawnej. Dlatego stanowczo ponawiam swĂłj apel do wszystkich politykĂłw, aby nie wprowadzali ustaw, ktĂłre nie uznajÂą godnoÂści osoby i tym samym zagraÂżajÂą samym korzeniom spoÂłecznego wspĂłÂłÂżycia.

KoÂściĂłÂł wie, Âże w kontekÂście pluralistycznych demokracji, w ktĂłrych wspĂłÂłistniejÂą silne nurty kulturowe o rĂłÂżnej orientacji, trudno jest zapewniĂŚ Âżyciu skutecznÂą ochronĂŞ prawnÂą. Jest jednak przekonany, Âże gÂłos moralnej prawdy rozbrzmiewa w gÂłĂŞbi kaÂżdego sumienia, i dlatego zachĂŞca politykĂłw, przede wszystkim chrzeÂścijaĂąskich, aby nie poddawali siĂŞ zniechĂŞceniu i podejmowali decyzje, ktĂłre uwzglĂŞdniajÂąc konkretne moÂżliwoÂści, prowadzÂą do przywrĂłcenia wÂłaÂściwego Âładu poprzez uznanie i promocjĂŞ wartoÂści Âżycia. W tym kontekÂście naleÂży podkreÂśliĂŚ, Âże nie wystarczy zniesienie niegodziwych praw. NaleÂży usunÂąĂŚ przyczyny, ktĂłre sprzyjajÂą zamachom na Âżycie, przede wszystkim przez zapewnienie naleÂżytej pomocy rodzinie i macierzyĂąstwu: polityka rodzinna musi byĂŚ filarem i motorem wszelkiej polityki spoÂłecznej. Dlatego naleÂży podejmowaĂŚ dziaÂłania spoÂłeczne i prawodawcze zdolne zapewniĂŚ warunki autentycznej wolnoÂści w podejmowaniu decyzji dotyczÂących ojcostwa i macierzyĂąstwa; konieczne jest teÂż oparcie na nowych zasadach polityki w sferze pracy, rozwoju miast, budownictwa mieszkaniowego i usÂług, tak aby moÂżna byÂło pogodziĂŚ rytmy pracy z rytmem Âżycia rodzinnego oraz zapewniĂŚ rzeczywistÂą opiekĂŞ dzieciom i starcom.

91. WaÂżnÂą dziedzinÂą polityki na rzecz Âżycia jest dziÂś problematyka demograficzna. WÂładze publiczne sÂą oczywiÂście zobowiÂązane „wpÂływaĂŚ na ukierunkowanie demografii ludnoÂści”114, ale dziaÂłania te muszÂą zakÂładaĂŚ i respektowaĂŚ pierwotnÂą i niezbywalnÂą odpowiedzialnoÂśĂŚ maÂłÂżonkĂłw i rodzin, nie mogÂą teÂż uciekaĂŚ siĂŞ do metod sprzecznych z godnoÂściÂą osoby i z jej podstawowymi prawami, przede wszystkim z prawem kaÂżdej niewinnej istoty ludzkiej do Âżycia. Jest zatem moralnie niedopuszczalna taka polityka regulacji urodzin, ktĂłra zachĂŞca lub wrĂŞcz zmusza do stosowania antykoncepcji lub dokonywania sterylizacji i aborcji.

Do rozwiÂązania kwestii demograficznej naleÂży dÂąÂżyĂŚ zupeÂłnie innymi drogami: rzÂądy i rĂłÂżne instytucje miĂŞdzynarodowe powinny przede wszystkim zmierzaĂŚ do stworzenia warunkĂłw ekonomicznych, spoÂłecznych, medycznych, sanitarnych i kulturowych, ktĂłre pozwolÂą maÂłÂżonkom podejmowaĂŚ decyzje o prokreacji z peÂłnÂą wolnoÂściÂą i z prawdziwÂą odpowiedzialnoÂściÂą; powinny teÂż podejmowaĂŚ wysiÂłki, aby „wytwarzaĂŚ wiĂŞcej ÂśrodkĂłw i sprawiedliwiej dzieliĂŚ bogactwo, dajÂąc wszystkim rĂłwny udziaÂł w korzystaniu z dĂłbr stworzenia. Trzeba szukaĂŚ rozwiÂązaĂą w skali caÂłego Âświata, tworzÂąc prawdziwÂą ekonomiĂŞ wspĂłlnoty i wspĂłÂłudziaÂłu w dobrach, zarĂłwno na szczeblu miĂŞdzynarodowym, jak i krajowym”115. Jest to jedyna droga szanujÂąca godnoÂśĂŚ osĂłb i rodzin, a zarazem autentyczne dziedzictwo kulturowe narodĂłw.

SÂłuÂżba Ewangelii Âżycia jest zatem dziedzinÂą rozlegÂłÂą i zÂłoÂżonÂą. Coraz wyraÂźniej dostrzegamy, Âże stwarza ona cenne moÂżliwoÂści konkretnej wspĂłÂłpracy z braĂŚmi innych KoÂścioÂłĂłw i WspĂłlnot koÂścielnych, zgodnie z liniÂą ekumenizmu dziaÂłania, do ktĂłrego zachĂŞciÂł nas z naciskiem SobĂłr WatykaĂąski II116. Dziedzina ta jawi siĂŞ teÂż jako ofiarowana nam przez OpatrznoÂśĂŚ przestrzeĂą dialogu i wspĂłÂłpracy z wyznawcami innych religii i z wszystkimi ludÂźmi dobrej woli: obrona i promocja Âżycia nie sÂą niczyim monopolem, ale zadaniem i odpowiedzialnoÂściÂą wszystkich. Wyzwanie, przed ktĂłrym stajemy u progu trzeciego tysiÂąclecia, jest trudne: tylko zgodna wspĂłÂłpraca wszystkich, ktĂłrzy wierzÂą w wartoÂśĂŚ Âżycia, pozwoli uniknÂąĂŚ klĂŞski cywilizacji i jej nieobliczalnych konsekwencji.
„Oto synowie sÂą darem pana, a owoc Âłona nagrodÂą” (Ps 127 [126], 3): rodzina jako „sanktuarium Âżycia”

92. W Âłonie „ludu Âżycia i dla Âżycia” najwaÂżniejsza odpowiedzialnoÂśĂŚ spoczywa na rodzinie: odpowiedzialnoÂśĂŚ ta wypÂływa z samej natury rodziny — jako wspĂłlnoty Âżycia i miÂłoÂści, opartej na maÂłÂżeĂąstwie — i z jej misji „strzeÂżenia, objawiania i przekazywania miÂłoÂści”117. Mowa tu o miÂłoÂści samego Boga, ktĂłrego wspĂłÂłpracownikami i w pewnym sensie rzecznikami stajÂą siĂŞ rodzice, gdy przekazujÂą Âżycie i wychowujÂą je zgodnie z Jego ojcowskim zamysÂłem118. Jest to zatem miÂłoÂśĂŚ, ktĂłra staje siĂŞ bezinteresownym darem, przyjĂŞciem i ofiarowaniem: w rodzinie kaÂżdy spotyka siĂŞ z akceptacjÂą, szacunkiem i czciÂą, poniewaÂż jest osobÂą, jeÂżeli zaÂś ktoÂś bardziej potrzebuje pomocy, zostaje otoczony tym czujniejszÂą i troskliwszÂą opiekÂą.

Rodzina jest powoÂłana, aby speÂłniaĂŚ swoje zadania w ciÂągu caÂłego Âżycia swoich czÂłonkĂłw, od narodzin do Âśmierci. Jest prawdziwym „sanktuarium Âżycia (...) miejscem, w ktĂłrym Âżycie, dar Boga, moÂże w sposĂłb wÂłaÂściwy byĂŚ przyjĂŞte i chronione przed licznymi atakami, na ktĂłre jest ono wystawione, moÂże teÂż rozwijaĂŚ siĂŞ zgodnie z wymogami prawdziwego ludzkiego wzrostu”119. Dlatego rodzina odgrywa decydujÂącÂą i niezastÂąpionÂą rolĂŞ w ksztaÂłtowaniu kultury Âżycia.

Jako KoÂściĂłÂł domowy rodzina jest powoÂłana do gÂłoszenia, wysÂławiania i sÂłuÂżenia Ewangelii Âżycia. Jest to zadanie przede wszystkim maÂłÂżonkĂłw, ktĂłrzy sÂą wezwani, aby byĂŚ przekazicielami Âżycia na podstawie nieustannie odnawianej ÂświadomoÂści sensu rodzicielstwa, pojmowanego jako doniosÂłe wydarzenie, ukazujÂące, Âże Âżycie ludzkie jest darem, ktĂłry przyjmujemy po to, aby go ponownie ofiarowaĂŚ. RodzÂąc nowe Âżycie, rodzice przekonujÂą siĂŞ, Âże dziecko, „choĂŚ jest owocem ich wzajemnego daru miÂłoÂści, jest zarazem darem dla obojga — darem, ktĂłry wypÂływa z daru”120.

Rodzina speÂłnia swojÂą misjĂŞ gÂłoszenia Ewangelii Âżycia przede wszystkim przez wychowanie dzieci. Przez sÂłowo i przykÂład, przez codzienne kontakty i decyzje, przez konkretne gesty i znaki rodzice uczÂą swoje dzieci autentycznej wolnoÂści, ktĂłra siĂŞ urzeczywistnia przez bezinteresowny dar z siebie, i rozwijajÂą w nich szacunek dla innych, poczucie sprawiedliwoÂści, postawĂŞ serdecznej akceptacji innych, dialogu, wielkodusznej sÂłuÂżby i solidarnoÂści oraz wszelkie inne wartoÂści, ktĂłre pomagajÂą przyjmowaĂŚ Âżycie jako dar. Praca wychowawcza chrzeÂścijaĂąskich rodzicĂłw powinna sÂłuÂżyĂŚ rozwojowi wiary dzieci i pomagaĂŚ im w speÂłnianiu powoÂłania, ktĂłre otrzymaÂły od Boga. W ramach swojej misji wychowawczej rodzice powinni nauczyĂŚ dzieci, sÂłowem i Âświadectwem, jaki jest prawdziwy sens cierpienia i Âśmierci: zdoÂłajÂą to uczyniĂŚ, jeÂśli sami bĂŞdÂą dostrzegaĂŚ wszelkie przejawy cierpienia wokĂłÂł siebie, a bardziej jeszcze, jeÂśli bĂŞdÂą umieli okazaĂŚ serdecznoÂśĂŚ, opiekuĂączoÂśĂŚ oraz wspĂłÂłczucie chorym i osobom starszym we wÂłasnej rodzinie.

93. Ponadto rodzina wysÂławia EwangeliĂŞ Âżycia przez codziennÂą modlitwĂŞ osobistÂą i rodzinnÂą: chwali w niej Boga i dziĂŞkuje Mu za dar Âżycia, prosi o ÂświatÂło i moc, aby stawiaĂŚ czoÂło trudnoÂściom i cierpieniom, nigdy nie tracÂąc nadziei. JednakÂże sposobem wysÂławiania, ktĂłre nadaje sens wszelkim innym formom modlitwy i kultu jest ten, ktĂłry siĂŞ wyraÂża w codziennym Âżyciu rodziny, gdy jego treÂśĂŚ stanowi miÂłoÂśĂŚ i ofiara.

W ten sposĂłb wysÂławianie przeksztaÂłca siĂŞ w sÂłuÂżbĂŞ Ewangelii Âżycia, ktĂłrej wyrazem jest solidarnoÂśĂŚ, doÂświadczana wewnÂątrz i na zewnÂątrz rodziny jako czujna i serdeczna troska, a okazywana przez drobne i skromne gesty kaÂżdego dnia. SzczegĂłlnie wymownym znakiem solidarnoÂści miĂŞdzy rodzinami jest adopcja lub wziĂŞcie pod opiekĂŞ dzieci porzuconych przez rodzicĂłw czy teÂż ÂżyjÂących w trudnych warunkach. NiezaleÂżnie od zwiÂązkĂłw ciaÂła i krwi, prawdziwa miÂłoÂśĂŚ ojcowska i macierzyĂąska gotowa jest przyjÂąĂŚ takÂże dzieci pochodzÂące z innych rodzin, obdarzajÂąc je tym wszystkim, co jest im potrzebne do Âżycia i peÂłnego rozwoju. WÂśrĂłd rĂłÂżnych form adopcji warto zaleciĂŚ takÂże adopcjĂŞ na odlegÂłoÂśĂŚ, bardziej wskazanÂą w przypadkach, gdy jedynym powodem porzucenia dziecka jest gÂłĂŞbokie ubĂłstwo jego rodziny. Ten typ adopcji pozwala bowiem zapewniĂŚ rodzicom niezbĂŞdnÂą pomoc, aby mogli utrzymaĂŚ i wychowaĂŚ wÂłasne dzieci, a nie ÂłÂączy siĂŞ z koniecznoÂściÂą wyrwania ich z naturalnego Âśrodowiska.

SolidarnoÂśĂŚ, rozumiana jako „mocna i trwaÂła wola angaÂżowania siĂŞ na rzecz dobra wspĂłlnego”121, musi siĂŞ urzeczywistniaĂŚ takÂże poprzez rĂłÂżne formy udziaÂłu w Âżyciu spoÂłecznym i politycznym. Tak wiĂŞc sÂłuÂżba Ewangelii Âżycia polega rĂłwnieÂż na tym, Âże rodziny, gÂłĂłwnie przez zrzeszanie siĂŞ w odpowiednich organizacjach, starajÂą siĂŞ tak oddziaÂływaĂŚ na prawodawstwo i na instytucje paĂąstwowe, aby w Âżaden sposĂłb nie naruszaÂły one prawa do Âżycia od poczĂŞcia do naturalnej Âśmierci, ale chroniÂły je i umacniaÂły.

94. SzczegĂłlne miejsce naleÂży przyznaĂŚ ludziom starszym. Podczas gdy w niektĂłrych kulturach osoba w podeszÂłym wieku pozostaje wÂłÂączona w Âżycie rodzinne i odgrywa w nim czynnÂą i waÂżnÂą rolĂŞ, w innych kulturach czÂłowiek stary jest postrzegany jako bezuÂżyteczny ciĂŞÂżar i bywa pozostawiany samemu sobie: w takim kontekÂście Âłatwo moÂże siĂŞ zrodziĂŚ pokusa zastosowania eutanazji.

Spychanie ludzi starych na margines albo wrĂŞcz ich odrzucanie jest niedopuszczalne. Ich obecnoÂśĂŚ w rodzinie, a przynajmniej utrzymanie ÂścisÂłego kontaktu z nimi, gdyby ze wzglĂŞdu na ciasnotĂŞ mieszkaniowÂą lub z innych przyczyn ta obecnoÂśĂŚ nie byÂła moÂżliwa, ma fundamentalne znaczenie w ksztaÂłtowaniu klimatu wzajemnej wymiany i wzbogacajÂącego dialogu miĂŞdzy rĂłÂżnymi pokoleniami. Konieczne jest zatem zachowanie swoistej „umowy” miĂŞdzy pokoleniami — lub jej przywrĂłcenie, jeÂżeli zostaÂła zarzucona — na mocy ktĂłrej rodzice w podeszÂłym wieku, bliscy juÂż kresu swojej wĂŞdrĂłwki, mogÂą oczekiwaĂŚ od dzieci opieki i solidarnoÂści, jakÂą sami okazali dzieciom na poczÂątku ich Âżycia: wymaga tego posÂłuszeĂąstwo BoÂżemu przykazaniu o oddawaniu czci naleÂżnej ojcu i matce (por. Wj 20, 12; KpÂł 19, 3). Ale to nie wszystko. CzÂłowiek stary jest nie tylko „przedmiotem” troski, opieki i sÂłuÂżby. On sam moÂże takÂże wnieÂśĂŚ cenny wkÂład w EwangeliĂŞ Âżycia. MoÂże i powinien wykorzystywaĂŚ bogate doÂświadczenie, jakie zdobyÂł w ciÂągu lat swego Âżycia, aby przekazywaĂŚ mÂądroÂśĂŚ, ÂświadczyĂŚ o nadziei i miÂłoÂści.

ChociaÂż prawdÂą jest, Âże „przyszÂłoÂśĂŚ ludzkoÂści idzie przez rodzinĂŞ”122, trzeba przyznaĂŚ, Âże w dzisiejszych warunkach spoÂłecznych, ekonomicznych i kulturowych zadania rodziny w sÂłuÂżbie Âżycia stajÂą siĂŞ czĂŞsto trudniejsze i bardziej uciÂąÂżliwe. Aby rodzina mogÂła wypeÂłniĂŚ swoje powoÂłanie jako „sanktuarium Âżycia” i komĂłrka spoÂłeczeĂąstwa, ktĂłre miÂłuje i przyjmuje Âżycie, naleÂży koniecznie i pilnie zapewniĂŚ jej pomoc i oparcie. SpoÂłeczeĂąstwo i paĂąstwo powinny udzieliĂŚ wszelkiej niezbĂŞdnej pomocy, takÂże ekonomicznej, aby rodziny mogÂły rozwiÂązywaĂŚ swoje problemy w sposĂłb bardziej ludzki. Ze swej strony KoÂściĂłÂł winien niestrudzenie rozwijaĂŚ duszpasterstwo rodzin zdolne pobudziĂŚ kaÂżdÂą rodzinĂŞ do odkrycia i przeÂżywania z radoÂściÂą i odwagÂą misji wyznaczonej jej przez EwangeliĂŞ Âżycia.
„PostĂŞpujcie jak dzieci ÂświatÂłoÂści” (Ef 5, 8): potrzeba gÂłĂŞbokiej odnowy kultury

95. „PostĂŞpujcie jak dzieci ÂświatÂłoÂści! (...) Badajcie, co jest miÂłe Panu. I nie miejcie udziaÂłu w bezowocnych czynach ciemnoÂści” (Ef 5, 8. 10-11). We wspĂłÂłczesnym kontekÂście spoÂłecznym, naznaczonym przez dramatycznÂą walkĂŞ miĂŞdzy „kulturÂą Âżycia” a „kulturÂą Âśmierci”, naleÂży wyksztaÂłciĂŚ w sobie silny zmysÂł krytyczny, pozwalajÂący na rozeznanie prawdziwych wartoÂści i autentycznych potrzeb.

Potrzebna jest powszechna mobilizacja sumieĂą i wspĂłlny wysiÂłek etyczny, aby wprowadziĂŚ w czyn wielkÂą strategiĂŞ obrony Âżycia. Wszyscy razem musimy budowaĂŚ nowÂą kulturĂŞ Âżycia: nowÂą, to znaczy zdolnÂą podejmowaĂŚ i rozwiÂązywaĂŚ istniejÂące dziÂś, a dawniej nieznane problemy zwiÂązane z ludzkim Âżyciem; nowÂą, to znaczy bardziej zdecydowanie i czynnie przyjĂŞtÂą przez wszystkich chrzeÂścijan; nowÂą, to znaczy zdolnÂą pobudziĂŚ do powaÂżnej i ÂśmiaÂłej konfrontacji kulturowej z wszystkimi. NaglÂąca potrzeba tej odnowy kultury wynika z sytuacji dziejowej, w jakiej obecnie Âżyjemy, ale przede wszystkim jest zakorzeniona w samej misji ewangelizacyjnej, powierzonej KoÂścioÂłowi. Ewangelia bowiem zmierza do „przemienienia od wewnÂątrz i odnowienia ludzkoÂści”123; jest jak zaczyn, ktĂłry zakwasza caÂłe ciasto (por. Mt 13, 33) i dlatego ma przenikaĂŚ wszystkie kultury i oÂżywiaĂŚ je od wewnÂątrz124, aby wyraÂżaÂły caÂłÂą prawdĂŞ o czÂłowieku i o jego Âżyciu.

NaleÂży rozpoczÂąĂŚ od odnowy kultury Âżycia wewnÂątrz samych wspĂłlnot chrzeÂścijaĂąskich. Zbyt czĂŞsto ludzie wierzÂący, nawet ci, ktĂłrzy uczestniczÂą czynnie w Âżyciu KoÂścioÂła, ulegajÂą tendencji do odrywania wiary chrzeÂścijaĂąskiej od jej wymogĂłw etycznych dotyczÂących Âżycia, co prowadzi do subiektywizmu moralnego i do pewnych niedopuszczalnych zachowaĂą. Musimy zatem z caÂłÂą jasnoÂściÂą i odwagÂą postawiĂŚ sobie pytanie, jaka kultura Âżycia jest dziÂś rozpowszechniona wÂśrĂłd poszczegĂłlnych chrzeÂścijan, rodzin, stowarzyszeĂą i wspĂłlnot w naszych diecezjach. RĂłwnie jasno i zdecydowanie musimy okreÂśliĂŚ dziaÂłania, jakie mamy podjÂąĂŚ, aby sÂłuÂżyĂŚ Âżyciu w Âświetle peÂłnej prawdy o nim. JednoczeÂśnie powinniÂśmy rozwijaĂŚ powaÂżny i gÂłĂŞboki dialog z wszystkimi, takÂże z niewierzÂącymi, na temat podstawowych problemĂłw ludzkiego Âżycia i prowadziĂŚ go w oÂśrodkach twĂłrczoÂści intelektualnej, w rĂłÂżnych Âśrodowiskach zawodowych oraz tam, gdzie przebiega codzienne Âżycie kaÂżdego z nas.

96. Pierwszym i podstawowym krokiem w kierunku tej odnowy kultury jest ksztaÂłtowanie i uwraÂżliwianie sumienia na niewymiernÂą i nienaruszalnÂą wartoÂśĂŚ kaÂżdego ludzkiego Âżycia. SprawÂą najwyÂższej wagi jest ponowne odkrycie nierozerwalnej wiĂŞzi miĂŞdzy Âżyciem a wolnoÂściÂą. SÂą to dobra nierozdzielne: naruszenie jednego z nich prowadzi do naruszenia takÂże drugiego. Nie ma prawdziwej wolnoÂści tam, gdzie nie przyjmuje siĂŞ i nie miÂłuje Âżycia; peÂłnia Âżycia jest moÂżliwa tylko w wolnoÂści. Obydwie te rzeczywistoÂści majÂą teÂż wspĂłlny aspekt, wrodzony i szczegĂłlny, ktĂłry ÂłÂączy je nierozerwalnie: powoÂłanie do miÂłoÂści. Ta miÂłoÂśĂŚ, pojmowana jako bezinteresowny dar z siebie125, stanowi najprawdziwszy sens Âżycia i wolnoÂści czÂłowieka.

RĂłwnie decydujÂące znaczenie dla formacji sumienia ma ponowne odkrycie konstytutywnej wiĂŞzi ÂłÂączÂącej wolnoÂśĂŚ z prawdÂą. Jak juÂż wielokrotnie stwierdzaÂłem, oderwanie wolnoÂści od obiektywnej prawdy uniemoÂżliwia oparcie praw czÂłowieka na solidnej bazie racjonalnej i stwarza sytuacjĂŞ, w ktĂłrej w spoÂłeczeĂąstwie moÂże zapanowaĂŚ anarchiczna samowola jednostek albo zabĂłjczy totalitaryzm wÂładzy126.

Kicia · 2010-09-21 13:14:53

Jest zatem konieczne, aby czÂłowiek uznaÂł swojÂą pierwotnÂą i niezaprzeczalnÂą kondycjĂŞ stworzenia, ktĂłre otrzymuje od Boga istnienie i Âżycie jako dar i zadanie: tylko akceptujÂąc tĂŞ przyrodzonÂą zaleÂżnoÂśĂŚ swego bytu, czÂłowiek moÂże realizowaĂŚ w peÂłni swoje Âżycie i wolnoÂśĂŚ, a zarazem szanowaĂŚ dogÂłĂŞbnie Âżycie i wolnoÂśĂŚ kaÂżdej innej osoby. Tutaj przede wszystkim ujawnia siĂŞ, Âże „osiÂą kaÂżdej kultury jest postawa czÂłowieka wobec najwiĂŞkszej tajemnicy: tajemnicy Boga”127. Kiedy odrzuca siĂŞ Boga i Âżyje tak, jakby On nie istniaÂł, albo nie szanuje siĂŞ jego przykazaĂą, Âłatwo odrzuca siĂŞ lub podwaÂża godnoÂśĂŚ ludzkiej osoby i nienaruszalnoÂśĂŚ jej Âżycia.

97. Z formacjÂą sumienia ÂłÂączy siĂŞ ÂściÂśle praca wychowawcza, ktĂłra pomaga czÂłowiekowi stawaĂŚ siĂŞ coraz bardziej czÂłowiekiem, wprowadza go coraz gÂłĂŞbiej w prawdĂŞ, ksztaÂłtuje w nim coraz wiĂŞkszy szacunek dla Âżycia, wychowuje go do prawidÂłowych relacji miĂŞdzyosobowych.

NaleÂży zwÂłaszcza wpajaĂŚ szacunek dla wartoÂści Âżycia, i to poczynajÂąc od samych jego korzeni. ZÂłudne jest przekonanie, Âże moÂżna budowaĂŚ prawdziwÂą kulturĂŞ ludzkiego Âżycia, nie pomagajÂąc mÂłodym w pojmowaniu i przeÂżywaniu pÂłciowoÂści, miÂłoÂści i Âżycia zgodnie z ich prawdziwym znaczeniem i w ich ÂścisÂłej wspĂłÂłzaleÂżnoÂści. PÂłciowoÂśĂŚ jest bogactwem caÂłego czÂłowieka, „ujawniajÂącym swe gÂłĂŞbokie znaczenie w doprowadzeniu osoby do zÂłoÂżenia daru z siebie w miÂłoÂści”128. Banalizacja pÂłciowoÂści jest jednym z gÂłĂłwnych czynnikĂłw, ktĂłre stojÂą u poczÂątkĂłw pogardy dla rodzÂącego siĂŞ Âżycia: tylko prawdziwa miÂłoÂśĂŚ umie strzec Âżycia. Nie moÂżna zatem uchylaĂŚ siĂŞ od obowiÂązku zapewnienia — przede wszystkim mÂłodszej i starszej mÂłodzieÂży — autentycznego wychowania do pÂłciowoÂści i miÂłoÂści, formacji zawierajÂącej wychowanie do czystoÂści jako cnoty, ktĂłra sprzyja osiÂągniĂŞciu osobowej dojrzaÂłoÂści i uzdalnia do poszanowania „oblubieĂączego” znaczenia ciaÂła.

DzieÂło wychowania do Âżycia obejmuje formacjĂŞ maÂłÂżonkĂłw do odpowiedzialnego rodzicielstwa. Wymaga ona, zgodnie ze swym prawdziwym znaczeniem, aby maÂłÂżonkowie byli posÂłuszni wezwaniu BoÂżemu i dziaÂłali jako wierni wyraziciele Jego zamysÂłu: ma to miejsce wĂłwczas, gdy decydujÂą siĂŞ wielkodusznie otworzyĂŚ rodzinĂŞ na nowe Âżycie i zachowujÂą postawĂŞ sÂłuÂżby Âżyciu nawet wtedy, gdy z powaÂżnych przyczyn i zgodnie z prawem moralnym postanawiajÂą unikaĂŚ tymczasowo lub na czas nieokreÂślony nowych narodzin. Prawo moralne zobowiÂązuje ich w kaÂżdym przypadku do panowania nad skÂłonnoÂściami instynktu i namiĂŞtnoÂściami oraz do szanowania praw biologicznych wpisanych w ich osoby. WÂłaÂśnie taki szacunek uprawnia, w duchu sÂłuÂżby odpowiedzialnemu rodzicielstwu, do stosowania naturalnych metod regulacji pÂłodnoÂści: sÂą one coraz bardziej precyzyjne z naukowego punktu widzenia i stwarzajÂą konkretne moÂżliwoÂści podejmowania decyzji zgodnych z wartoÂściami moralnymi. Rzetelna ocena rezultatĂłw osiÂągniĂŞtych na tym polu powinna usunÂąĂŚ uprzedzenia, nadal zbyt rozpowszechnione, i przekonaĂŚ maÂłÂżonkĂłw oraz pracownikĂłw sÂłuÂżb medycznych i spoÂłecznych o potrzebie wÂłaÂściwej formacji w tej dziedzinie. KoÂściĂłÂł jest wdziĂŞczny tym, ktĂłrzy za cenĂŞ osobistych wyrzeczeĂą i ofiar, czĂŞsto nie docenianych, zajmujÂą siĂŞ poszukiwaniem i upowszechnianiem tego rodzaju metod, troszczÂąc siĂŞ tym samym o wychowanie do wartoÂści, ktĂłre stanowiÂą ich podÂłoÂże.

W pracy wychowawczej nie moÂżna teÂż pomijaĂŚ refleksji nad cierpieniem i ÂśmierciÂą. W rzeczywistoÂści bowiem kaÂżdy czÂłowiek ich doÂświadcza i daremne jest, a ponadto bÂłĂŞdne, przemilczaĂŚ je czy teÂż usuwaĂŚ z pola uwagi. NaleÂży raczej dopomĂłc kaÂżdemu w dostrzeÂżeniu ich gÂłĂŞbokiej tajemnicy, ukrytej w tej konkretnej i trudnej rzeczywistoÂści. TakÂże bĂłl i cierpienie majÂą sens i wartoÂśĂŚ, gdy siĂŞ je przeÂżywa w ÂścisÂłej wiĂŞzi z miÂłoÂściÂą, ktĂłrÂą siĂŞ otrzymuje i ofiarowuje. W tej perspektywie pragnÂąÂłem, by co roku byÂł obchodzony ÂŚwiatowy DzieĂą Chorego, aby podkreÂśliĂŚ „zbawczy charakter ofiary cierpienia, ktĂłre przeÂżywane z Chrystusem, naleÂży do samej istoty Odkupienia”129. ZresztÂą nawet ÂśmierĂŚ jest czymÂś caÂłkowicie innym niÂż doÂświadczenie beznadziejnoÂści: jest bramÂą istnienia otwartÂą na wiecznoÂśĂŚ, a dla przeÂżywajÂących jÂą w Chrystusie uczestnictwem w Jego tajemnicy Âśmierci i zmartwychwstania.

98. ReasumujÂąc moÂżemy powiedzieĂŚ, Âże postulowana tu odnowa kultury wymaga od wszystkich odwaÂżnego przyjĂŞcia nowego stylu Âżycia, ktĂłrego wyrazem jest opieranie konkretnych decyzji — na pÂłaszczyÂźnie osobistej, rodzinnej, spoÂłecznej i miĂŞdzynarodowej — na wÂłaÂściwej skali wartoÂści: na prymacie „byĂŚ” nad „mieĂŚ”130 i osoby nad rzeczÂą131. Ten odnowiony styl Âżycia domaga siĂŞ takÂże zmiany postawy — z obojĂŞtnoÂści na zainteresowanie drugim czÂłowiekiem oraz z odrzucenia go na akceptacjĂŞ: inni ludzie nie sÂą konkurentami, przed ktĂłrymi trzeba siĂŞ broniĂŚ, ale braĂŚmi i siostrami, zasÂługujÂącymi na solidarnoÂśĂŚ i na miÂłoÂśĂŚ; wzbogacajÂą nas samÂą swojÂą obecnoÂściÂą.

Nikt nie powinien czuĂŚ siĂŞ wyÂłÂączony z tej mobilizacji na rzecz nowej kultury Âżycia: wszyscy majÂą do odegrania waÂżnÂą rolĂŞ. Obok rodziny szczegĂłlnie doniosÂłe zadanie speÂłniajÂą nauczyciele i wychowawcy. W duÂżej mierze od nich zaleÂży, czy mÂłodzi, wychowani do prawdziwej wolnoÂści, bĂŞdÂą umieli zachowaĂŚ w sobie i szerzyĂŚ wokĂłÂł siebie autentyczne ideaÂły Âżycia oraz ksztaÂłtowaĂŚ w sobie postawĂŞ szacunku i sÂłuÂżby wobec kaÂżdej osoby, w rodzinie i spoÂłeczeĂąstwie.

TakÂże intelektualiÂści mogÂą wiele uczyniĂŚ dla budowy nowej kultury ludzkiego Âżycia. SzczegĂłlne zadanie majÂą do speÂłnienia intelektualiÂści katoliccy, powoÂłani do aktywnej obecnoÂści w Âśrodowiskach kulturotwĂłrczych, w szkoÂłach i uniwersytetach, w oÂśrodkach badaĂą naukowych i technicznych, na polu twĂłrczoÂści artystycznej i refleksji humanistycznej. CzerpiÂąc energiĂŞ dla myÂśli i dziaÂłania z czystych wĂłd Ewangelii, winni angaÂżowaĂŚ siĂŞ w sÂłuÂżbĂŞ na rzecz nowej kultury Âżycia poprzez swoje dokonania — powaÂżne i udokumentowane, zasÂługujÂące na szacunek i zainteresowanie wszystkich. WÂłaÂśnie w tej perspektywie ustanowiÂłem PapieskÂą AkademiĂŞ „Pro Vita”, ktĂłrej zadaniem jest „studiowanie podstawowych problemĂłw medycyny i prawa, majÂących znaczenie dla promocji i obrony Âżycia, zwÂłaszcza w ich bezpoÂśrednim powiÂązaniu z chrzeÂścijaĂąskÂą moralnoÂściÂą i wskazaniami Magisterium KoÂścioÂła, a takÂże szerzenie wiedzy o nich i formacja w tej dziedzinie”132. SzczegĂłlny wkÂład powinny tu wnieÂśĂŚ takÂże Uniwersytety, zwÂłaszcza katolickie oraz OÂśrodki, Instytuty i specjalne komisje bioetyki.

Wielka i powaÂżna odpowiedzialnoÂśĂŚ spoczywa na pracownikach ÂśrodkĂłw przekazu: majÂą oni troszczyĂŚ siĂŞ o to, aby treÂści przekazywane w sposĂłb tak skuteczny sÂłuÂżyÂły kulturze Âżycia. Winni zatem ukazywaĂŚ wzniosÂłe i szlachetne przykÂłady Âżycia i poÂświĂŞcaĂŚ uwagĂŞ pozytywnym, a czasem wrĂŞcz heroicznym Âświadectwom ludzkiej miÂłoÂści; z wielkim szacunkiem mĂłwiĂŚ o wartoÂściach pÂłciowoÂści i miÂłoÂści, nie akcentujÂąc tego, co oszpeca i poniÂża ludzkÂą godnoÂśĂŚ. InterpretujÂąc rzeczywistoÂśĂŚ, powinni unikaĂŚ podkreÂślania tego, co moÂże budziĂŚ lub podsycaĂŚ uczucia czy postawy obojĂŞtnoÂści i pogardy wobec Âżycia lub skÂłaniaĂŚ do odrzucenia go. PrzestrzegajÂąc skrupulatnie zasady wiernoÂści prawdzie, majÂą ÂłÂączyĂŚ w jednÂą caÂłoÂśĂŚ wolnoÂśĂŚ informacji, szacunek dla kaÂżdej osoby i gÂłĂŞboki zmysÂł czÂłowieczeĂąstwa.

99. W dziele ksztaÂłtowania nowej kultury sprzyjajÂącej Âżyciu, kobiety majÂą do odegrania rolĂŞ wyjÂątkowÂą, a moÂże i decydujÂącÂą, w sferze myÂśli i dziaÂłania: majÂą stawaĂŚ siĂŞ promotorkami „nowego feminizmu”, ktĂłry nie ulega pokusie naÂśladowania modeli „maskulinizmu”, ale umie rozpoznaĂŚ i wyraziĂŚ autentyczny geniusz kobiecy we wszystkich przejawach Âżycia spoÂłecznego, dziaÂłajÂąc na rzecz przezwyciĂŞÂżania wszelkich form dyskryminacji, przemocy i wyzysku.

PrzypominajÂąc sÂłowa koĂącowego orĂŞdzia Soboru WatykaĂąskiego II i ja zwracam siĂŞ do kobiet z naglÂącym wezwaniem: „Pojednajcie ludzi z Âżyciem”133. JesteÂście powoÂłane, aby dawaĂŚ Âświadectwo prawdziwej miÂłoÂści — tego daru z siebie i tego przyjĂŞcia drugiego czÂłowieka, ktĂłre dokonujÂą siĂŞ w sposĂłb szczegĂłlny we wspĂłlnocie maÂłÂżeĂąskiej, ale ktĂłre muszÂą stanowiĂŚ istotĂŞ kaÂżdej innej wiĂŞzi miĂŞdzy osobami. DoÂświadczenie macierzyĂąstwa wyostrza w was wraÂżliwoÂśĂŚ na bliÂźniego, ale zarazem obarcza was wyjÂątkowym zadaniem: „macierzyĂąstwo zawiera w sobie szczegĂłlne obcowanie z tajemnicÂą Âżycia, ktĂłre dojrzewa w Âłonie kobiety. (...) Ten jedyny sposĂłb obcowania z nowym ksztaÂłtujÂącym siĂŞ czÂłowiekiem stwarza z kolei takie odniesienie do czÂłowieka — nie tylko do wÂłasnego dziecka, ale do czÂłowieka w ogĂłle — ktĂłre gÂłĂŞboko charakteryzuje caÂłÂą osobowoÂśĂŚ kobiety”134. Matka bowiem przyjmuje i nosi w sobie innego czÂłowieka, pozwala mu wzrastaĂŚ i czyni mu miejsce w swoim wnĂŞtrzu, szanujÂąc go w jego innoÂści. DziĂŞki temu kobieta pojmuje i uczy innych, Âże ludzkie relacje sÂą autentyczne, jeÂśli siĂŞ otwierajÂą na przyjĂŞcie drugiej osoby, akceptowanej i kochanej ze wzglĂŞdu na godnoÂśĂŚ, ktĂłrÂą nadaje jej sam fakt bycia osobÂą, a nie inne czynniki, jak na przykÂład przydatnoÂśĂŚ, siÂła, inteligencja, uroda, zdrowie. Taki jest najwaÂżniejszy wkÂład, jakiego KoÂściĂłÂł i ludzkoÂśĂŚ oczekujÂą od kobiet. Stanowi on nieodzownÂą przesÂłankĂŞ prawdziwej odnowy kultury.

SzczegĂłlnÂą uwagĂŞ pragnĂŞ poÂświĂŞciĂŚ wam, kobiety, ktĂłre dopuÂściÂłyÂście siĂŞ przerwania ciÂąÂży. KoÂściĂłÂł wie, jak wiele czynnikĂłw mogÂło wpÂłynÂąĂŚ na waszÂą decyzjĂŞ, i nie wÂątpi, Âże w wielu przypadkach byÂła to decyzja bolesna, moÂże nawet dramatyczna. Zapewne rana w waszych sercach jeszcze siĂŞ nie zabliÂźniÂła. W istocie bowiem to, co siĂŞ staÂło, byÂło i jest gÂłĂŞboko niegodziwe. Nie ulegajcie jednak zniechĂŞceniu i nie traĂŚcie nadziei. Starajcie siĂŞ raczej zrozumieĂŚ to doÂświadczenie i zinterpretowaĂŚ je w prawdzie. Z pokorÂą i ufnoÂściÂą otwĂłrzcie siĂŞ — jeÂśli tego jeszcze nie uczyniÂłyÂście — na pokutĂŞ: Ojciec wszelkiego miÂłosierdzia czeka na was, by ofiarowaĂŚ wam swoje przebaczenie i pokĂłj w Sakramencie Pojednania. Odkryjecie, Âże nic jeszcze nie jest stracone, i bĂŞdziecie mogÂły poprosiĂŚ o przebaczenie takÂże swoje dziecko: ono teraz Âżyje w Bogu[*] Temu samemu Ojcu i Jego miÂłosierdziu moÂżecie teÂż z nadziejÂą zawierzyĂŚ wasze dziecko.. Wsparte radÂą i pomocÂą Âżyczliwych wam i kompetentnych osĂłb, bĂŞdziecie mogÂły uczyniĂŚ swoje bolesne Âświadectwo jednym z najbardziej wymownych argumentĂłw w obronie prawa wszystkich do Âżycia. Poprzez wasze oddanie sprawie Âżycia, uwieĂączone byĂŚ moÂże narodzinami nowych istot ludzkich i poÂświadczone przyjĂŞciem i troskÂą o tych, ktĂłrzy najbardziej potrzebujÂą waszej bliskoÂści, uksztaÂłtujecie nowy sposĂłb patrzenia na Âżycie czÂłowieka.

100. W tym wielkim wysiÂłku tworzenia nowej kultury Âżycia wspiera nas i oÂżywia ufne przekonanie, Âże Ewangelia Âżycia, tak jak KrĂłlestwo BoÂże, wzrasta i wydaje owoc obfity (por. Mk 4, 26-29). IstniejÂą oczywiÂście ogromne dysproporcje miĂŞdzy licznymi i potĂŞÂżnymi Âśrodkami, w jakie sÂą wyposaÂżone siÂły dziaÂłajÂące na rzecz „kultury Âśmierci”, a tymi, ktĂłrymi dysponujÂą obroĂący „kultury Âżycia i miÂłoÂści”. My jednak wiemy, Âże moÂżemy ufaĂŚ w pomoc Boga, dla ktĂłrego nie ma nic niemoÂżliwego (por. Mt 19, 26).

Z tym przekonaniem w sercu, przynaglony gÂłĂŞbokÂą troskÂą o los kaÂżdego czÂłowieka, powtarzam dziÂś wobec wszystkich to, co powiedziaÂłem do rodzin speÂłniajÂących swoje trudne zadania poÂśrĂłd zagraÂżajÂących im niebezpieczeĂąstw135: pilnie potrzebna jest wielka modlitwa za Âżycie, przenikajÂąca caÂły Âświat. W ramach specjalnych inicjatyw oraz w codziennej modlitwie niech kaÂżda chrzeÂścijaĂąska wspĂłlnota, kaÂżdy ruch i stowarzyszenie, kaÂżda rodzina i kaÂżdy wierzÂący zanoszÂą Âżarliwe bÂłaganie do Boga, StwĂłrcy i MiÂłoÂśnika Âżycia. Jezus pokazaÂł nam, Âże modlitwa i post to najwaÂżniejsza i najskuteczniejsza broĂą przeciw mocom zÂła (por. Mt 4, 1-11) i pouczyÂł swoich uczniĂłw, Âże niektĂłre zÂłe duchy moÂżna wypĂŞdziĂŚ tylko w ten sposĂłb (por. Mk 9, 29). ZdobÂądÂźmy siĂŞ zatem na pokorĂŞ i odwagĂŞ modlitwy i postu, aby sprowadziĂŚ moc z Wysoka, ktĂłra obali mury oszustwa i kÂłamstwa, zasÂłaniajÂące przed oczyma wielu naszych braci i siĂłstr niegodziwoÂśĂŚ czynĂłw i ustaw wrogich Âżyciu i wzbudzi w ich sercach postanowienia i zamiary inspirowane cywilizacjÂą Âżycia i miÂłoÂści.
„Piszemy to w tym celu, aby nasza radoÂśĂŚ byÂła peÂłna” (1 j 1, 4): ewangelia Âżycia jest przeznaczona dla caÂłej ludzkiej spoÂłecznoÂści

101. „Piszemy to w tym celu, aby nasza radoÂśĂŚ byÂła peÂłna” (1 J 1, 4). Objawienie Ewangelii Âżycia zostaje nam udzielone jako dobro, ktĂłre mamy przekazywaĂŚ wszystkim: aby wszyscy ludzie trwali w komunii z nami i z TrĂłjcÂą PrzenajÂświĂŞtszÂą (por. 1 J 1, 3). Nawet my sami nie moglibyÂśmy zaznaĂŚ peÂłnej radoÂści, gdybyÂśmy nie gÂłosili tej Ewangelii innym, ale zachowali jÂą tylko dla siebie.

Ewangelia Âżycia nie jest przeznaczona jedynie dla wierzÂących: jest dla wszystkich. Sprawa Âżycia oraz jego obrony i promocji nie jest wyÂłÂącznÂą prerogatywÂą chrzeÂścijan. ChoĂŚ czerpie swe niezwykÂłe ÂświatÂło i moc z wiary, naleÂży do kaÂżdego ludzkiego sumienia, ktĂłre dÂąÂży do prawdy i ktĂłremu nie sÂą obojĂŞtne losy ludzkoÂści. ÂŻycie ma w sobie niewÂątpliwie coÂś ÂświĂŞtego i religijnego, ale ten jego aspekt nie dotyczy tylko wierzÂących: chodzi bowiem o wartoÂśĂŚ, ktĂłrÂą kaÂżda ludzka istota moÂże pojÂąĂŚ takÂże w Âświetle rozumu i dlatego bez wÂątpienia odnosi siĂŞ ona do wszystkich.

Dlatego dziaÂłanie, ktĂłre podejmujemy jako „lud Âżycia i dla Âżycia”, domaga siĂŞ wÂłaÂściwego zrozumienia i przychylnego przyjĂŞcia. Kiedy KoÂściĂłÂł stwierdza, Âże bezwarunkowe poszanowanie prawa do Âżycia kaÂżdej niewinnej osoby — od poczĂŞcia do naturalnej Âśmierci — jest jednym z filarĂłw kaÂżdego cywilizowanego spoÂłeczeĂąstwa, „pragnie po prostu przyczyniaĂŚ siĂŞ do budowy paĂąstwa o ludzkim obliczu. PaĂąstwa, ktĂłre uznaje za swÂą podstawowÂą powinnoÂśĂŚ obronĂŞ fundamentalnych praw czÂłowieka, zwÂłaszcza czÂłowieka sÂłabszego”136.

Ewangelia Âżycia jest przeznaczona dla caÂłej ludzkiej spoÂłecznoÂści. DziaÂłaĂŚ na rzecz Âżycia znaczy przyczyniaĂŚ siĂŞ do odnowy spoÂłeczeĂąstwa przez budowanie wspĂłlnego dobra. Nie moÂżna bowiem budowaĂŚ wspĂłlnego dobra, jeÂśli siĂŞ nie uznaje i nie chroni prawa do Âżycia, na ktĂłrym siĂŞ opierajÂą i z ktĂłrego wynikajÂą wszystkie inne niezbywalne prawa czÂłowieka. Nie moÂże teÂż mieĂŚ solidnych podstaw spoÂłeczeĂąstwo, ktĂłre — choĂŚ opowiada siĂŞ za wartoÂściami takimi jak godnoÂśĂŚ osoby, sprawiedliwoÂśĂŚ i pokĂłj — zaprzecza radykalnie samemu sobie, przyjmujÂąc i tolerujÂąc najrozmaitsze formy poniÂżania i naruszania Âżycia ludzkiego, zwÂłaszcza Âżycia ludzi sÂłabych i zepchniĂŞtych na margines. Tylko szacunek dla Âżycia moÂże stanowiĂŚ fundament i gwarancjĂŞ najcenniejszych i najpotrzebniejszych dla spoÂłeczeĂąstwa wartoÂści, takich jak demokracja i pokĂłj.

Nie moÂże bowiem istnieĂŚ prawdziwa demokracja, jeÂżeli nie uznaje siĂŞ godnoÂści kaÂżdego czÂłowieka i nie szanuje jego praw.

Nie moÂże istnieĂŚ prawdziwy pokĂłj, jeÂśli siĂŞ nie bierze w obronĂŞ i nie popiera Âżycia, jak przypomniaÂł papieÂż PaweÂł VI: „KaÂżde przestĂŞpstwo przeciw Âżyciu jest zamachem na pokĂłj, zwÂłaszcza wĂłwczas, gdy wypacza obyczaj narodu (...); natomiast tam, gdzie prawa czÂłowieka sÂą naprawdĂŞ szanowane, publicznie uznawane i chronione, spoÂłeczeĂąstwo Âżyje i rozwija siĂŞ w radosnej atmosferze pokoju”137,

„Lud Âżycia” raduje siĂŞ z tego, Âże moÂże dzieliĂŚ siĂŞ swojÂą misjÂą z wieloma innymi, dziĂŞki czemu coraz liczniejszy staje siĂŞ „lud dla Âżycia”, a nowa kultura miÂłoÂści i solidarnoÂści moÂże wzrastaĂŚ i sÂłuÂżyĂŚ prawdziwemu dobru ludzkiego spoÂłeczeĂąstwa.
ZakoĂączenie

102. Na koĂącu tej Encykliki kierujemy spojrzenie ku Jezusowi, „DzieciĂŞciu narodzonemu dla nas” (por. Iz 9, 5), aby kontemplowaĂŚ w Nim „ÂŻycie”, ktĂłre „objawiÂło siĂŞ” (1 J 1, 2). W tajemnicy tych narodzin BĂłg spotyka siĂŞ z czÂłowiekiem i rozpoczyna siĂŞ wĂŞdrĂłwka Syna BoÂżego po ziemi — wĂŞdrĂłwka, ktĂłrej uwieĂączeniem bĂŞdzie dar z Âżycia zÂłoÂżony na krzyÂżu: przez swojÂą ÂśmierĂŚ On zwyciĂŞÂży ÂśmierĂŚ i stanie siĂŞ dla caÂłej ludzkoÂści poczÂątkiem nowego Âżycia.

TÂą, ktĂłra przyjĂŞÂła „ÂŻycie” w imieniu wszystkich i ku poÂżytkowi wszystkich, byÂła Maryja, Dziewica-Matka. Jest Ona zatem bardzo ÂściÂśle i osobiÂście zwiÂązana z EwangeliÂą Âżycia. Przyzwolenie Maryi, wyraÂżone w momencie Zwiastowania i Jej macierzyĂąstwo, znajdujÂą siĂŞ u samego ÂźrĂłdÂła tajemnicy Âżycia, ktĂłre Chrystus przyniĂłsÂł ludziom (por. J 10, 10). Poprzez Jej zgodĂŞ na przyjĂŞcie SÂłowa, ktĂłre staÂło siĂŞ ciaÂłem i opiekĂŞ nad Jego Âżyciem, Âżycie czÂłowieka zostaÂło uwolnione od wyroku ostatecznej i wiecznej Âśmierci.

Dlatego Maryja „jest MatkÂą wszystkich, ktĂłrzy odradzajÂą siĂŞ do Âżycia, tak jak KoÂściĂłÂł, ktĂłrego Ona jest wzorem. Jest MatkÂą tego Âżycia, z ktĂłrego wszyscy ÂżyjÂą. RodzÂąc Âżycie, niejako odrodziÂła tych, ktĂłrzy tym Âżyciem mieli ÂżyĂŚ”138.

KontemplujÂąc macierzyĂąstwo Maryi, KoÂściĂłÂł odkrywa sens wÂłasnego macierzyĂąstwa i sposĂłb, w jaki ma je wyraÂżaĂŚ. Zarazem macierzyĂąskie doÂświadczenie KoÂścioÂła odsÂłania najgÂłĂŞbszÂą perspektywĂŞ, w ktĂłrej moÂżna zrozumieĂŚ doÂświadczenie Maryi jako niezrĂłwnanego wzoru przyjÂścia Âżycia i opieki nad nim.
„Wielki znak siĂŞ ukazaÂł na niebie: Niewiasta obleczona w sÂłoĂące” (ap 12, 1): macierzyĂąstwo Maryi i KoÂścioÂła

103. Wzajemna wiĂŞÂź miĂŞdzy tajemnicÂą KoÂścioÂła a MaryjÂą ujawnia siĂŞ wyraziÂście w „wielkim znaku” opisanym w Apokalipsie: „Wielki znak siĂŞ ukazaÂł na niebie: Niewiasta obleczona w sÂłoĂące i ksiĂŞÂżyc pod jej stopami, a na gÂłowie wieniec z gwiazd dwunastu” (12, 1). W tym znaku KoÂściĂłÂł dostrzega obraz wÂłasnej tajemnicy: choĂŚ jest zanurzony w historii, ma ÂświadomoÂśĂŚ, Âże jÂą przekracza, jako Âże stanowi na ziemi „zalÂąÂżek oraz zaczÂątek” KrĂłlestwa BoÂżego139. PeÂłne i wzorcowe wypeÂłnienie tej tajemnicy KoÂściĂłÂł odnajduje w Maryi. To Ona jest owÂą niewiastÂą peÂłnÂą chwaÂły, w ktĂłrej zamysÂł BoÂży mĂłgÂł siĂŞ wypeÂłniĂŚ w sposĂłb najdoskonalszy.

„Niewiasta obleczona w sÂłoĂące” — czytamy w KsiĂŞdze Apokalipsy — „byÂła brzemienna” (por. 12, 2). KoÂściĂłÂł jest w peÂłni Âświadom, Âże nosi w sobie Zbawiciela Âświata, Chrystusa Pana, i Âże jest powoÂłany, aby dawaĂŚ Go Âświatu, odradzajÂąc ludzi do Âżycia BoÂżego. Nie moÂże jednak zapominaĂŚ, Âże ta jego misja staÂła siĂŞ moÂżliwa dziĂŞki macierzyĂąstwu Maryi, ktĂłra poczĂŞÂła i wydaÂła na Âświat Tego, ktĂłry jest „Bogiem z Boga”; „Bogiem prawdziwym z Boga prawdziwego”. Maryja jest prawdziwie MatkÂą Boga, TheotĂłkos, ktĂłrej macierzyĂąstwo nadaje najwyÂższÂą godnoÂśĂŚ powoÂłaniu do macierzyĂąstwa, wpisanemu przez Boga w Âżycie kaÂżdej kobiety. Tym samym Maryja staje siĂŞ wzorem dla KoÂścioÂła, powoÂłanego, aby byĂŚ „nowÂą EwÂą”, matkÂą wierzÂących, matkÂą „ÂżyjÂących” (por. Rdz 3, 20).

To duchowe macierzyĂąstwo KoÂścioÂła nie urzeczywistnia siĂŞ inaczej — i takÂże tego KoÂściĂłÂł jest Âświadom — jak tylko poÂśrĂłd „bĂłlu i mĂŞki rodzenia” (Ap 12, 2), to znaczy w nieustannym zmaganiu z mocami zÂła, ktĂłre nadal przenikajÂą Âświat i oddziaÂłujÂą na ludzkie serca, stawiajÂąc opĂłr Chrystusowi: „W Nim byÂło Âżycie, a Âżycie byÂło ÂświatÂłoÂściÂą ludzi, a ÂświatÂłoÂśĂŚ w ciemnoÂściach Âświeci i ciemnoÂśĂŚ jej nie ogarnĂŞÂła” (J 1, 4-5).

Podobnie jak KoÂściĂłÂł, takÂże Maryja musiaÂła przeÂżywaĂŚ swoje macierzyĂąstwo pod znakiem cierpienia: „Oto Ten przeznaczony jest (...) na znak, ktĂłremu sprzeciwiaĂŚ siĂŞ bĂŞdÂą. A TwojÂą duszĂŞ miecz przeniknie, aby na jaw wyszÂły zamysÂły serc wielu” (ÂŁk 2, 34-35). Te sÂłowa, ktĂłre na samym poczÂątku ziemskiej egzystencji Zbawiciela Symeon kieruje do Maryi, stanowiÂą zwiĂŞzÂłÂą zapowiedÂź odrzucenia Jezusa, a wraz z Nim takÂże Maryi, ktĂłre siĂŞgnie szczytu na Kalwarii. StojÂąc „obok krzyÂża Jezusowego” (J 19, 25) Maryja uczestniczy w darze, jaki Jej Syn skÂłada z samego siebie: ofiarowuje nam Jezusa, daje Go, rodzi Go ostatecznie dla nas. Jej „tak”, wypowiedziane w dniu Zwiastowania, dojrzewa w peÂłni w dniu KrzyÂża, gdy dla Maryi nadchodzi czas, kiedy ma przyjÂąĂŚ i zrodziĂŚ jako syna kaÂżdego czÂłowieka, ktĂłry staÂł siĂŞ uczniem, przelewajÂąc na niego odkupieĂączÂą miÂłoÂśĂŚ Syna: „Kiedy wiĂŞc Jezus ujrzaÂł MatkĂŞ i stojÂącego obok Niej ucznia, ktĂłrego miÂłowaÂł, rzekÂł do Matki: «Niewiasto, oto syn TwĂłj»” (J 19, 26).
„I stanÂąÂł smok przed majÂącÂą rodziĂŚ NiewiastÂą, aÂżeby skoro porodzi, poÂżreĂŚ jej dzieciĂŞ” (ap 12, 4): Âżycie zagroÂżone przez moce zÂła

104. W KsiĂŞdze Apokalipsy obok „wielkiego znaku” niewiasty (por. 12, 1), pojawia siĂŞ „inny znak” (...) na niebie: „wielki Smok barwy ognia” (12, 3), symbolizujÂący Szatana, uosobionÂą potĂŞgĂŞ zÂła, a zarazem wszystkie moce zÂła, ktĂłre dziaÂłajÂą w historii i przeciwstawiajÂą siĂŞ misji KoÂścioÂła.

Maryja i tu oÂświeca WspĂłlnotĂŞ WierzÂących: wrogoÂśĂŚ potĂŞgi zÂła objawia siĂŞ bowiem jako uporczywy sprzeciw, ktĂłry zanim dotknie uczniĂłw Chrystusa, zwraca siĂŞ przeciw Jego Matce. Aby uchroniĂŚ Âżycie Syna przed tymi, ktĂłrzy siĂŞ Go bojÂą, gdyÂż widzÂą w Nim niebezpieczeĂąstwo i zagroÂżenie dla siebie, Maryja musi uciekaĂŚ z JĂłzefem i DzieciĂŞciem do Egiptu (por. Mt 2, 13-15).

W ten sposĂłb Maryja pomaga KoÂścioÂłowi uÂświadomiĂŚ sobie, Âże Âżycie znajduje siĂŞ zawsze w centrum wielkiego zmagania miĂŞdzy dobrem a zÂłem, miĂŞdzy ÂświatÂłem a ciemnoÂściÂą. „Nowo narodzone dzieciĂŞ” (por. Ap 12, 4), ktĂłre Smok chce poÂżreĂŚ, jest figurÂą Chrystusa zrodzonego przez MaryjĂŞ, „gdy nadeszÂła peÂłnia czasu” (por. Ga 4, 4), ktĂłrego KoÂściĂłÂł musi nieustannie nieÂśĂŚ ludziom w rĂłÂżnych epokach dziejĂłw. Ale w pewien sposĂłb jest takÂże figurÂą kaÂżdego czÂłowieka, kaÂżdego dziecka, zwÂłaszcza zaÂś kaÂżdej istoty sÂłabej i zagroÂżonej, poniewaÂż — jak przypomina nam SobĂłr WatykaĂąski II — „Syn BoÂży przez wcielenie swoje zjednoczyÂł siĂŞ jakoÂś z kaÂżdym czÂłowiekiem”140. WÂłaÂśnie w „ciele” kaÂżdego czÂłowieka Chrystus nieustannie objawia siĂŞ i ustanawia komuniĂŞ z nami, tak Âże odrzucenie Âżycia czÂłowieka, dokonywane w rĂłÂżnych formach, jest w istocie odrzuceniem Chrystusa. Taka jest wÂłaÂśnie ta fascynujÂąca, a zarazem wymagajÂąca prawda, ktĂłrÂą objawia nam Chrystus i ktĂłrÂą Jego KoÂściĂłÂł niestrudzenie gÂłosi: „Kto by przyjÂąÂł jedno takie dziecko w imiĂŞ moje, Mnie przyjmuje” (Mt 18, 5). „ZaprawdĂŞ, powiadam wam: Wszystko, co uczyniliÂście jednym z tych braci moich najmniejszych, MnieÂście uczynili” (Mt 25, 40).
„A Âśmierci juÂż odtÂąd nie bĂŞdzie” (Ap 21, 4): blask zmartwychwstania

Kicia · 2010-09-21 13:15:13

105. Zwiastowanie przyniesione Maryi przez anioÂła rozpoczyna siĂŞ i koĂączy sÂłowami budzÂącymi otuchĂŞ: „Nie bĂłj siĂŞ, Maryjo” i „dla Boga (...) nie ma nic niemoÂżliwego” (ÂŁk 1, 30. 37). Istotnie, dziewicza Matka w caÂłym swoim Âżyciu zachowuje pewnoÂśĂŚ, Âże BĂłg jest blisko Niej i wspomaga JÂą swÂą troskliwÂą dobrociÂą. To samo moÂżna powiedzieĂŚ o KoÂściele, ktĂłry znajduje „schronienie” (por. Ap 12, 6) na pustyni — w miejscu, gdzie BĂłg poddaje swĂłj lud prĂłbie, ale takÂże objawia nam swÂą miÂłoÂśĂŚ (por. Oz 2, 16). Maryja jest Âżywym sÂłowem pocieszenia dla KoÂścioÂła zmagajÂącego siĂŞ ze ÂśmierciÂą. UkazujÂąc nam Syna, zapewnia nas, Âże w Nim moce Âśmierci juÂż zostaÂły pokonane: „ÂŚmierĂŚ zwarÂła siĂŞ z Âżyciem i w boju, o dziwy, choĂŚ polegÂł WĂłdz Âżycia, krĂłluje dziÂś Âżywy”141.

Baranek zÂłoÂżony w ofierze Âżyje ze znamionami mĂŞki w blasku zmartwychwstania. Tylko On jeden panuje nad wszystkimi wydarzeniami historii: Âłamie jej „pieczĂŞcie” (por. Ap 5, 1-10) i utwierdza — w czasie i poza czasem — wÂładzĂŞ Âżycia nad ÂśmierciÂą. W „nowym Jeruzalem”, to znaczy w nowym Âświecie, ku ktĂłremu zmierzajÂą dzieje ludzkoÂści, „Âśmierci juÂż odtÂąd nie bĂŞdzie. Ani ÂżaÂłoby, ni krzyku ni trudu juÂż [odtÂąd] nie bĂŞdzie, bo pierwsze rzeczy przeminĂŞÂły” (Ap 21, 4).

PodÂąÂżajÂąc z ufnoÂściÂą do „nowego nieba i nowej ziemi” (por. Ap 21, 1) jako lud pielgrzymujÂący, lud Âżycia i dla Âżycia, kierujemy ufne spojrzenie ku Tej, ktĂłra jest dla nas znakiem „pewnej nadziei i pociechy”142.

O Maryjo,
jutrzenko nowego Âświata,
Matko ÂżyjÂących,
Tobie zawierzamy sprawĂŞ Âżycia:
spĂłjrz, o Matko, na niezliczone rzesze
dzieci, ktĂłrym nie pozwala siĂŞ przyjÂśĂŚ na Âświat,
ubogich, ktĂłrzy zmagajÂą siĂŞ z trudnoÂściami Âżycia,
mĂŞÂżczyzn i kobiet — ofiary nieludzkiej przemocy,
starcĂłw i chorych zabitych przez obojĂŞtnoÂśĂŚ
albo faÂłszywÂą litoÂśĂŚ.
Spraw, aby wszyscy wierzÂący w Twojego Syna
potrafili otwarcie i z miÂłoÂściÂą gÂłosiĂŚ
ludziom naszej epoki
EwangeliĂŞ Âżycia.
Wyjednaj im ÂłaskĂŞ przyjĂŞcia jej
jako zawsze nowego daru,
radoÂśĂŚ wysÂławiania jej z wdziĂŞcznoÂściÂą
w caÂłym Âżyciu
oraz odwagĂŞ czynnego i wytrwaÂłego
Âświadczenia o niej,
aby mogli budowaĂŚ,
wraz z wszystkimi ludÂźmi dobrej woli,
cywilizacjĂŞ prawdy i miÂłoÂści
na czeÂśĂŚ i chwaÂłĂŞ Boga StwĂłrcy,
ktĂłry miÂłuje Âżycie.

W Rzymie, u ÂŚw. Piotra, dnia 25 marca 1995, w uroczystoÂśĂŚ Zwiastowania PaĂąskiego, w siedemnastym roku mego Pontyfikatu.

Jan PaweÂł II, papieÂż

[*] Pierwotna wersja numeru 99 niniejszej encykliki, zgodna z wydaniem typicznym: www.vatican.va/edocs/POL0014/__P2R.HTM
Poprawiona wersja: www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii … ae_pl.html

Copyright © by L'Osservatore Romano and Polish Bishops Conference

Firek90 · 2022-08-09 16:40:26

Pogrzeb wymaga zaÂłatwienia wielu formalnoÂści i czasami brakuje czasu i gÂłowy na niektĂłre rzeczy. Dlatego polecam Wam usÂługi zakÂładu pogrzebowego https://mojaniol.pl Oni pomogÂą w zorganizowaniu piĂŞknej uroczystoÂści.

Forum Dla INTELIGENTNYCH

#16 2010-09-21 13:14:33

Re: Encyklika Jana PawÂła II EVANGELIUM VITAE

#17 2010-09-21 13:14:53

Re: Encyklika Jana PawÂła II EVANGELIUM VITAE

#18 2010-09-21 13:15:13

Re: Encyklika Jana PawÂła II EVANGELIUM VITAE

#19 2022-08-09 16:40:26

Re: Encyklika Jana PawÂła II EVANGELIUM VITAE

Stopka forum